انسان در دنیای معاصر، نیازمند تدوین الگو و سبک معناداری از زندگی است تا با رصد نقطه تعالی و کمال، بر محور آن حرکت کند و به مسیر هدایت رهنمون شود. رسیدن به چنین گونهای از زندگی که بسیاری از انسانشناسان و فیلسوفان الهی و حتی غیر الهی بر ضرورت آن تأکید کردهاند، نیازمند ارائه الگوی شایستهای از شخصیت انسان به نام «انسان معنوی» است. پژوهش حاضر به تبیین و تحلیل دیدگاههای دو اندیشمند و فیلسوف اسلامی ـ ابنسینا به عنوان یک متفکر عقلگرا و علامه طباطبایی در مقام یک حکیم صدرایی با نگرش دینی ـ درباره مبانی فکری انسان معنوی پرداخته و با شاخص قرار دادن عقل و وحی، مفهومی از انسان معنوی را ارائه نموده است. ازجمله مهمترین مبانی فکری انسان معنوی در نگرش سینوی، مرجعیت عقل، خیریت و حقانیت محض حقتعالی، سریان عشق در کائنات و تکامل تدریجی عقل است. در منشور فکری علامه نیز مهمترین مبانی فکری انسان معنوی عبارتند از: وحدت وجود، مبدئیت محض حقتعالی، شرافت نفس ناطقه، فطرت الهی و فقر محض کائنات. مفهوم انسان معنوی در حکمت سینوی به وجهی معادل «انسانمعقول» و در اندیشه علامه طباطبایی، بیشتر دارای صبغه دینی و مبتنی بر گرایشهای فطری است. گرچه انسان معنوی موردنظر آن دو بهلحاظ گرایشهای متافیزیکیشان، دارای وجوه مشترک زیادی است، اندیشه علامه طباطبایی به دلیل تکیه بر تعالیم دینی در کنار دریافتهای عقلی، برجستگی خاصی دارد که میتوان آن را همتراز با انسان دینی (الهی)، انسان فطری و طبیعی لحاظ نمود.
Mosavi Moghadam S R, Biravand Z. Theoretical Principles and the Concept of Spiritual Human in Avicenna and Allameh Tabatabaie’s Thoughts. ANDISHE-NOVIN-E-DINI A Quarterly Research 2015; 10 (39) :141-158 URL: http://andishe.maaref.ac.ir/article-1-470-fa.html
موسوی مقدم سید رحمتاله، بیرانوند زینب. مبانی نظری و مفهوم انسان معنوی در اندیشه ابنسینا و علامه طباطبایی. اندیشه نوین دینی. 1393; 10 (39) :141-158