:: دوره 15، شماره 56 - ( بهار 1398 ) ::
جلد 15 شماره 56 صفحات 22-7 برگشت به فهرست نسخه ها
پیوند مسأله تفسیری تکلیف در حد وسع و مسأله کلامی جبر و اختیار
فهیمه ساجدی مهر1 ، احد فرامرز قراملکی2 ، کاظم قاضی زاده3
1- دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی
2- استاد دانشگاه تهران
3- استادیار تربیت مدرس
چکیده:   (3787 مشاهده)
این تحقیق مسأله پیوند معرفتی «تکلیف در حد وسع» و «جبر و اختیار» و ابعاد آن در میراث علمی تفسیر و کلام را با رهیافت تاریخی-تطبیقی و با روش تحلیلی-انتقادی بررسی می­کند. از آنجا که بحث از این پیوند، در منابع تفسیری کلام­گرا به میان آمده است، این تحلیل برپایه دیدگاه ده مفسر مؤثر انجام می­شود. تحلیل تاریخی تطبیقی مفسران برپایه مبانی کلامی در جبر و اختیار به تفسیر آیات پنج­گانه وسع می­پردازد. معتزله این آیات را دال بر نفی جبر و اثبات تفویض می­دانند. اشاعره متقدم به مفهوم­سازی جدید از وسع می­پردازند تا آیات را با دیدگاه جبرگرایانه سازگار کنند. اشاعره متأخر به نظریه­های جبرگرایی معتدل روی می­آورند. مفسران شیعه این آیات را دال بر نفی جبر و تفویض می­دانند. رهاورد این پژوهش دستیابی به تمایز سه گونه پیوند تصوری، تصدیقی و تأویلی است. با این تمایز می­توان چالش­های تاریخی کلام بنیان در تفسیر آیات وسع را بین دو مسأله تکلیف درحد وسع و جبر و اختیار تبیین کرد.
واژه‌های کلیدی: تکلیف، وسع، جبر و اختیار، کسب، تفویض، أمربین الامرین، علم کلام، علم تفسیر.
متن کامل [PDF 283 kb]   (816 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1398/3/12 | پذیرش: 1398/3/12 | انتشار: 1398/3/12 | انتشار الکترونیک: 1398/3/12


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 15، شماره 56 - ( بهار 1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها