برهان حرکت یکی از براهین مهم و مؤثر در راستای اثبات خدا است. اندیشمندان اسلامی با پذیرش اصل حرکت در طبیعت، محرک نامتحرک اول را اثبات نمودهاند؛ پژوهش حاضر با روش عقلی و نقلی به تحلیل و توصیف برهان حرکت پرداخته و به این نتیجه رسیده؛ علاوه بر اینکه حرکت در معنای قبض و حداقلی (خروج از قوّه به فعل) مطرح است در معنای بسط و حداکثری (هر نوع حرکت، تغییر، انفعال، استکمال و سیلان وجودی) نیز قابل اثبات است و عباراتی همچون «خَلق»، «حدوث»، «حرکت»، «تغییر»، «زوال»، «انتقال»، «سیر»، «نزول»، «عروج»، «ارسال»،«هبوط»، «افول»، «سجود»، «رکوع» و«تسبیح»، گُستره حرکت در ماسوای الله را تأیید می نماید؛ لذا در اثبات برهان حرکت گفته میشود؛ در نظام عالم هستی به عنوان عالَمِ حادث و ممکن، حرکت وجود دارد و این حرکت از سوی محرک نامتحرکِ اول و ثابت یعنی الله که موجود قدیم، ازلی، ابدی است، محقق میگردد در غیر این صورت موجب دور و تسلسل می شود.
Vahdanifar H, Kiashemshaki A, Hoseini Z B. Contraction and Extension of the proof of motion in the Islamic Thought
. Andishe-Novin-E-Dini. 2019; 15 (56) :153-170 URL: http://andishe.maaref.ac.ir/article-1-1076-fa.html
وحدانی فر هادی، کیاشمشکی ابوالفضل، حسینی زکیه بیگم. قَبض و بسطِ برهان حرکت در اندیشهی اسلامی. انديشه نوين ديني. 1398; 15 (56) :153-170