1- دکتری دانشگاه معارف اسلامی agh0251@yahoo.com 2- استادیار دانشگاه معارف اسلامی gerami1341@yahoo.com 3- استادیار دانشگاه معارف اسلامی panahi@maaref.ac.ir
چکیده: (1783 مشاهده)
یکی از مسائل مهم نفسشناسی، مسئله تجرّد یا عدم تجرّد نفس است. حکما و متکلمان عقلی از دیدگاه تجرّد و متکلّمان نقلی و پیروان نگره تفکیک از دیدگاه جسمانیت نفس دفاع میکنند. تفکیکیان با ارائه نظریه «جسمانیت نفس با رهیافت جسم لطیف» پرداختند. آنان برای اثبات دیدگاه خود از ادله عقلی مختلفی بهره بردهاند. در این پژوهش با روش کتابخانهای و با مطالعه آثار تفکیکیان، به این ادله میتوان دست یافت و پس از تحلیل این ادله، آنها را در دو دسته «ادله اثباتی» با اقسام «مغایرت نفس با علم و عقل»، «ارتباط با ارواح گذشتگان» و «اختلاف آثار نفس و مجردات» و «ادله سلبی» با اقسام «ادراک کلیات و بسائط توسط نفس»، «علم حضوری نفس به خودش»، «عدم ادراک نفس در پارهای اوقات» و «عدم نیاز نفس بر ابزار مادّی» تحلیل کرد. با تأمل در این ادله، به دست میآید که آنها فاقد قوّت کافی برای اثبات مدعای تفکیکیان بوده و انتقادات متعددی بر هر یک از این ادله قابل طرح است.