:: دوره 3، شماره 11 - ( زمستان 1386 ) ::
جلد 3 شماره 11 صفحات 144-127 برگشت به فهرست نسخه ها
عقل و کشف ملاکات احکام
محمدرضا ایزدپور
حوزه علیمیه قم
چکیده:   (1080 مشاهده)
یکی از مباحث مطرح در حوزه دین‌پژوهی که از دیرباز اذهان اهل تحقیق را به خود مشغول کرده، میزان ارتباط عقل و ملاکات احکام است. در نوشتار حاضر با طرح دیدگاه‌های اندیشمندان اسلامی و با استمداد جستن از احادیث در فضای اصلی بحث، به این نتیجه رهنمون می‌گردیم که یکی از ریشه‌های اصلی این مبحث، ارایه پاسخ صحیح به این پرسش است که آیا ملاک و مصلحت حکم شریعت، در خود حکم نهفته است یا در متعلق حکم؟ تأمل در برخی آیات و احادیث، وجود ملاک و مصلحت عقلی در متعلق حکم شریعت را نشان می‌دهد و وجود آن در خود حکم را نفی می‌کند، بر این اساس، در پاره‌ای موارد می‌توان عقلانیت مبنا و حکم شریعت را احراز نمود و با شناسایی مقتضِی حکم شریعت و منتفی داستن موانع، ملاک احکام را کشف کرد. البته کارکرد کشف ملاکات عقلی احکام و بحث از ضرورت آن فقط عبور از نصوص شرعی و ایجاد تشابه بین منصوصات و غیر منصوصات و برانگیختن حساسیت دیرینه اندیشمندان شیعی نیست، بلکه هدف اصلی، ایجاد بستری برای توجه بیشتر به این ضرورت است که در جای خود می‌تواند موجبات بالندگی علمی را فراهم سازد.
واژه‌های کلیدی: واژگان کلیدی: عقل، ملاک، مصلحت، حکم، مستقلات عقلی.
متن کامل [PDF 279 kb]   (372 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: کلام قدیم
دریافت: 1399/9/26 | پذیرش: 1386/10/10 | انتشار: 1386/10/10 | انتشار الکترونیک: 1386/10/10


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 3، شماره 11 - ( زمستان 1386 ) برگشت به فهرست نسخه ها