|
چالش تبیین‌های کلامی در مشکله توحید افعالی خداوند و فعل اختیاری انسان
|
محمد سعیدی‌مهر   1، احمد صادقی علویجه2 |
1- دانشیار دانشگاه تربیت مدرس تهران
2- کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان |
|
|
چکیده: (3028 مشاهده) |
یکی از مسائل دشوار مبحث جبر و اختیار، چگونگی تفسیر نظریه «امرٌبینَ الامرین» و جمع فاعلیت مطلقه الهی در صحنه نظام عالم با فاعلیت مختارانه انسان در افعال خویش است. ادله عقلی و وجدانی و نیز آیات قرآنی بر تاثیر هر دو یعنی خداوند و انسان در فعل اختیاری انسان گواهی می‌دهند. اما چگونگی تأثیر دو فاعل مختار در فعل واحد، و پیچیدگی‌های فراوان مسئله، بسیاری از تقریرها و تمثیل‌های بسیط کلامی أمربین‌الأمرین را با مشکل ناکارآمدی و نارسایی در تبیین مواجه ساخته است؛ به‌طوری که این قرائت‌ها در مواجهه با این مسئله، غالباً به‌سوی تفویض کشیده می‌شوند و از عهده تعیین و تبیین نقش حق تعالی در فعل اختیاری انسان برنمی‌آیند. در مقاله حاضر، بعد از تحلیل آیات مربوط به مسئله و شواهد نقلی نظریه امربین‌الامرین، تفسیرهای متکلمان از این نظریه در هفت دسته کلی مورد تحلیل و نقد قرار گرفته و میزان کارآیی آنها در پاسخ به مسئله فوق، ضعیف ارزیابی شده است.
|
|
| واژه‌های کلیدی: جبر و اختیار، أمربین‌الأمرین، توحید افعالی، فاعلیت انسان، کلام شیعه. |
|
|
متن کامل [PDF 288 kb]
(975 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
کلام قدیم
دریافت: 1398/2/10 | پذیرش: 1398/6/21 | انتشار: 1398/6/21 | انتشار الکترونیک: 1398/6/21
|
|
|
|
|
|
