1- دانش آموخته دکترای کلام امامیه، دانشگاه قرآن و حدیث، قم (نویسنده مسئول). kafranamar@gmail.com 2- استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه قرآن و حدیث، قم. mehdi.nosratian@gmail.com
چکیده: (120 مشاهده)
مسئله «اراده الهی» از جمله مباحث کلامی است که متکلمان اسلامی دیدگاههای متفاوتی در مورد آن ارائه نمودهاند. ما در این مقاله با روش کتابخانهای و با مراجعه به آثار کلامی، به بررسی تطبیقی مساله اراده الهی ازدیدگاه دو اندیشمند برجسته مدرسه حلّه و اصفهان، یعنی «علامه حلی» و «فیاض لاهیجی»خواهیم پرداخت. یافته های تحقیق نشان میدهد که علیرغم شباهتهای این دو متفکر، آنها در ذاتی یا فعلی بودن اراده اختلاف نظر دارند. از این رو علامه حلی اراده را صفت ذات میداند ولی فیاض قائل به حدوث اراده است و اراده اجمالی را همان علم میداند که صفت ذات خواهد بودو تحقق اراده به معنای حدوث را اراده تفصیلی و صفت فعل میداند. اما علت اختلاف دیدگاه در این دو حوزه فکری تفاوت درنگاه معرفتشناسی آنهاست؛ زیرا رویکرد متکلمان درمدرسه حلّه درقبال«اراده الهی»رویکردی فلسفی است، اما در مقابل متکلمان مدرسه اصفهان علاوه بر رویکرد فلسفی رویکردی نصگرایانه را نیز دنبال میکنند.