1- استادیار گروه قرآن، متون، تاریخ و تمدن اسلامی، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران. (نویسنده مسئول) alizadeh62@ut.ac.ir 2- استاد گروه قرآن، متون، تاریخ و تمدن اسلامی، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران. hajibabaeei@ut.ac.ir 3- استادیار گروه اخلاق اسلامی، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، vahedjavan@ut.ac.ir
چکیده: (951 مشاهده)
پیش‌فرض‌ها و باورهای ذهنی مفسر به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در تفسیر او از متون تأثیرگذار است. برخی از مفسران تأثیر پیش‌فرض‌ها در تفسیر متون را نمی‌پذیرند و برخی دیگر آن را ضروری می‌دانند. آقای مجتهدشبستری بر اساس هرمنوتیک فلسفی، وجود پیش‌فرض را در تفسیر قرآن ضروری می‌داند و معتقد است بدون آن، فهم هیچ متنی محقق نمی‌شود. از مهم‌ترین پیش‌فرض‌های مجتهدشبستری در برداشت از قرآن، پیش‌فرض‌های خداشناسی اوست. وی با سه پیش‌فرض اساسی درباره خداوند، به سراغ فهم قرآن رفته؛ خداوند اثبات‌ناپذیر است؛ انسان در مواجهه با خدای نامتشخص قرار دارد؛ به دلیل عدم وجود ساحت زبانی در خدا نمی‌توان اعتقاد به وحی زبانی داشت. این پژوهش با روش توصیفی، تحلیلی و انتقادی، نقدهای وارد بر سه پیش‌فرض خداشناسی مجتهدشبستری را بررسی می‌کند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که پیش‌فرض‌های وی به دلیل تناقض درونی و مخالفت با عقل قابل پذیرش و تعمیم به تفسیر صحیح قرآن کریم نیست.
