|
مقایسۀ تحوّلات «برهان حدوث و قدم» در کلام متقدّم امامیه و اشاعره
|
حمید عطائی نظری   |
| پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی |
|
|
چکیده: (3331 مشاهده) |
برهان حدوث و قدم در کلام اسلامی همواره یکی از استدلال‌های اصلی و مهم برای اثبات وجود خداوند بوده است. در نوشتار حاضر با استفاده از روش مطالعۀ تاریخی ـ تطبیقی تحوّلات حادث شده در نحوۀ تقریر برهان حدوث و قدم در کلام متقدّم امامیه و کلام اشاعره بررسی و مقایسه شده است. این پژوهش نشان می‌دهد که استدلال های متکلّمان امامی و اشعری برای اثبات حدوث عالم در قرن چهارم و پنجم هجری شاهد چند تحوّل اساسی بوده است. به همین نحو در باب اثبات ضرورت نیازمندی حادث به مُحدِث و علّت نیز دیدگاه های گوناگونی از سوی این متکلّمان ارائه شده است. درحالی‌که برخی از آنان این ضرورت را بدیهی می‌دانستند، برخی دیگر آن را غیر بدیهی قلمداد کرده، برای اثبات آن استدلالی از نوع قیاس غائب به شاهد ارائه کرده‌اند. در این زمینه، استفادۀ متکلّمان اشعری از انواع مختلف «برهان تخصیص» برای اثبات نیازمندی حادث به مُحدِث و عدم استناد متکلّمان امامی به این برهان تفاوتی شایان توجّه به‌شمار می‌آید.
|
|
| واژه‌های کلیدی: برهان حدوث و قدم، اثبات وجود خدا، کلام متقدّم امامیه، کلام اشعری، حدوث عالم. |
|
|
متن کامل [PDF 304 kb]
(799 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
کلام قدیم
دریافت: 1397/4/30 | پذیرش: 1397/12/19 | انتشار: 1397/12/19 | انتشار الکترونیک: 1397/12/19
|
|
|
|
|
|
