تحلیل جامعهشناختی خاستگاه دین، یکی از حوزههای مطالعات بروندینی است که دستاوردهای آن معمولاً در تقابل با اندیشههای دروندینی انگاشته میشود. مسئله پژوهش فرارو ارزیابی یافتههای جامعهشناسان دین از منظر اندیشه دینی است. در این راستا با روش توصیفی ـ تحلیلی محورهای اصلی برخی از اندیشههای جامعهشناختی دینی را طبق مبانی قرآن و حدیث ارزیابی کرده است. یافتههای تحقیق حاکی از این است که بنیادیترین دغدغههایی که جامعهشناسان را در عصر مدرن به تقابل با دین کشانده، بر سه محور پارادایمی هستیشناختی مادیگرایانه، معرفتشناختی حسی وحیگریزانه وانسانشناختی تطور تکامل گرایانه بنا شده است. از منظردینی، غیب خود بخشی مهم واصلی از هستی است و عقل خود حجتی دروندینی است وانسان و دین نیز محصول تطور نیستند بلکه هر دو دارای حقیقتی غیبی ومتعالی و تنزلیافته از عالم معنا هستند.