استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه حکیم سبزواری. r.zeynali@hsu.ac.ir
چکیده: (6 مشاهده)
برهان عدالت یکی از دلایل عقلی اثبات معاد است. متکلمان شیعه برای این برهان چهار تقریر ارائه کردهاند: لزوم تفکیک گناهکار و بیگناه، ناممکن بودن اجرای عدالت در جهان طبیعت، لزوم وفای به وعده و لزوم پرداخت عوض در برابر تکلیف. پژوهش حاضر به این مسئله میپردازد که این تقریرها با چه اشکالهایی روبر هستند و آیا این اشکالها برهان عدالت را بیاعتبار میکند؟ از گذر بررسیهای انجام شده که به روش توصیفی و انتقادی سامان یافته هفت اشکال معرفی شدهاند: نفی استقلال عقلی و جدلی بودن استدلال، بیمعنایی ظلم برای خداوند، اعتباری بودن حسن و قبح، امکان رفع ظلم در جهان طبیعت، عدم لزوم تبعیت احکام از مفاسد و مصالح واقع و ناتوانی از اثبات معاد اسلامی. یافتههای پژوهش نشان میدهد که هیچ یک از اشکالها سبب نمیشود صلاحیت این برهان به عنوان دلیلی برای اثبات زندگی پس از مرگ و نا محدود بودن آن در کنار دیگر دلائل از بین برود.