کلام اجتماعی از حوزههای مطالعاتی اندیشه اجتماعی اسلام و شاخهای از الهیات اجتماعی اسلامی است که به تبیین و دفاع از آموزههای ایمانی و دیدگاههای دینی درباب مسائل اجتماعی میپردازد. مهمترین اصول روششناختیِ کلام اجتماعی عبارتند از: سنجش اعتبار تاریخی، واقعگرایی و معناداری، اعتبار هرمونیتیکی، روشمندی اجتهاد و استنباط معارف. در مقابل، اصول روششناختی جامعهشناسی دین در فهم موضوع و دستیابی به غایت در تقسیم پارادیمی به سه دسته اثباتی، تفسیری و انتقادی قابل تفکیک است. تبیین کارکردی، نمونهای از سنخ تبیینهای روش اثباتی است که مبتنی بر دو اصل: اصالت کل و اصالت سودمندی با ویژگیهایی چون تأکید بر سودمندی اشیا، نفی معیارهای ماوراءطبیعی و نسبیگرایی میباشد. در مقابل، منطق کارکردی کلام اجتماعی، یک منطق کارکردی جدید با محوریت آموزههای دینی و فاقد ویژگیهای توجیه کارکردی جامعهشناسی دین و پیامدهای عرفیکننده آن است. عدم توجه استقلالی به کارکردهای دنیوی دین و تقدم حقانیت بر کارکرد ازجمله مهمترین اسباب تمایز منطق کارکردی متکلمان از توجیه کارکردی جامعهشناسان دین هستند.
Shakeri Zavardehi R, Abdali Masinan M. A Comparative Study of Methodological Principles in Social Theology and Sociology of Religion with an Emphasis on Functionalism. ANDISHE-NOVIN-E-DINI A Quarterly Research 2015; 10 (39) :27-44 URL: http://andishe.maaref.ac.ir/article-1-461-fa.html
شاکری زواردهی روحالله، عبدلی مسینان مرضیه. بررسی تطبیقی اصول روششناختی کلام اجتماعی و جامعهشناسی دین با تأکید بر کارکردگرایی
. اندیشه نوین دینی. 1393; 10 (39) :27-44