مقاله پیش رو چیستی نوع وحدت مستفاد از آیه 22 سوره انبیاء را از دیدگاه دو اندیشمند برجسته معاصر؛ علامه طباطبایی و استاد شهید مطهری تبیین و مورد بررسی قرار داده است. سوال اصلی تحقیق آن است که دلالت مطابقی آیه مذکور کدامیک از اقسام توحید را ثابت میکند. از دیدگاه علامه طباطبایی با توجه پذیرش خداوند به معنای واجب الوجود و تفویض اختیار تدبیر به صورت مستقل به ارباب انواع از سوی مشرکان، آیه شریفه در صدد نفی شرک در ساحت توحید ربوبی بوده و به دلالت مطابقی به نفی شرک ذاتی اشاره ندارد لذا بر اساس نظم کلی و واحد جهان و اختلاف ذاتی رب النوع، تباین تدبیر قطعی بوده و پیامد آن فساد در عالم است. از دیدگاه استاد مطهری آیه شریفه به برهان تمانع اشاره داشته و بر اساس سه اصل فلسفی، توحید ذاتی به معنای تعدد الهه را نفی میکند. مقاله حاضر با روش تحلیل عقلی به بررسی دو دیدگاه فوق پرداخته و با نشان دادن آسیبهای آن تقریر جدیدی از توحید را ارایه داده است و در پایان بدین نتیجه رهنمون شده است که دیدگاه علامه طباطبایی و استاد مطهری نیازمند ترمیم و تکمیل است.
Type of Study: Research |
Subject: کلام قدیم Received: 2025/10/8 | Accepted: 2025/10/13